Ä¢¹½ÊÓƵ

Veelgestelde vragen en de bijbehorende antwoorden

• Voor welke samenwerkingen geldt het toetsingskader? 

  Het toetsingskader geldt voor internationale samenwerkingen waarbij sprake is van een institutionele overeenkomst of een financiële component. Denk aan gezamenlijke onderzoeksprojecten met contractuele afspraken, financiële bijdragen van of aan partnerorganisaties, of uitwisselingscontracten. Het kader is niet van toepassing op samenwerkingen met buitenlandse onderzoekers zonder institutionele of financiële betrokkenheid van de VU, gezamenlijke publicaties zonder financiering, incidenteel of informeel contact tussen individuele onderzoekers, of op gastaanstellingen van VU-onderzoekers in het buitenland. De academische vrijheid van een wetenschapper is hier leidend. Onderzoekers dragen individueel de verantwoordelijkheid voor het zorgvuldig uitvoeren van het onderzoek. Zij zijn daarin gebonden aan de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit. Deze code schrijft voor dat wetenschappers hun werk uitvoeren met eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid en wordt onderzoek beoordeeld door deskundigen die het werk kritisch evalueren op kwaliteit, validiteit en betrouwbaarheid. Bij twijfel kan advies ingewonnen worden bij het decentrale commissielid van het toetsingskader. 

  Vanaf 1 september 2025 wordt het toetsingskader verplicht toegepast op alle nieuwe of te verlengen samenwerkingen waarbij mogelijke risico’s op mensenrechtenschendingen of betrokkenheid bij gewapend conflict aan de orde kunnen zijn. Ook al bestaande samenwerkingen waar mogelijke risico’s spelen zullen opnieuw tegen het kader worden getoetst. 

• Waarom is er nu een ‘nieuwe versie’ van het toetsingskader vastgesteld? 

  Deze versie is het resultaat van een proces van een jaar waarin het de eerdere versie is gebruikt in de praktijk, besproken met interne gremia en aangevuld met waardevolle input uit de VU-gemeenschap. In totaal zijn twaalf reacties ontvangen tijdens een consultatieronde onder studenten en medewerkers. Mede op basis daarvan is het kader inhoudelijk aangescherpt. Het kader treedt. Het kader, dat op 1 september 2025 formeel in werking treedt en breed binnen de VU zal worden toegepast, is een levend document en wordt indien nodig bijgesteld op basis van nieuwe inzichten en ervaringen. Je vindt het herziene toetsingskader op . 

• Wat is er met de feedback op het eerdere kader gedaan?

  Na de pilotfase van het toetsingskader is het conceptkader 2.0 openbaar gemaakt. Medewerkers en studenten kregen de mogelijkheid om hierop te reageren. In totaal zijn er twaalf reacties binnengekomen, waarvan drie namens groepen. Die input is zorgvuldig bekeken bij het opstellen van de huidige versie. Zo is het onderscheid tussen overheidspartijen en andere organisaties explicieter gemaakt, is de volgorde van de toetsingsvragen aangepast en is het vertrekpunt van de beoordeling verlegd: niet langer het land, maar de partnerorganisatie staat centraal. Ook zijn de bronnen die worden geraadpleegd uitgebreid en zijn de uitgangspunten verder toegelicht. 

• Hoe helpt dit kader mij als onderzoeker bij het maken van afwegingen? 

  Bij het overwegen van een internationale samenwerking dient dit kader als hulpmiddel, naast bestaande kaders op andere facetten zoals Fossiel Vrij Onderzoek en Kennisveiligheid. Het ondersteunt je bij de vraag of een samenwerking past bij de waarden van de VU en bij je academische verantwoordelijkheid. Als medewerker ben je zelf in the lead bij het overwegen of een internationale samenwerking wenselijk en verantwoord is. Het kader ondersteunt je daarbij met uitgangspunten, toetsingsvragen en concrete handvatten. Bij twijfel of bij signalen van verhoogd risico kun je terecht bij contactpersonen binnen je faculteit, of, als dat nodig is, kan het faculteitsbestuur het voorleggen aan de centrale adviescommissie.  

• Worden er samenwerkingen met bepaalde landen stopgezet? 

  Het toetsingskader werkt niet met landenlijsten, maar beoordeelt samenwerkingen op basis van individuele casussen door te kijken naar risico’s en de redenen voor het willen aangaan van een samenwerking. De beoordeling start bij de partnerorganisatie, niet bij het land waarin deze is gevestigd. Een uitgangspunt in het kader is dat de VU in principe geen samenwerkingen aangaat met centrale of decentrale overheden van landen waar aannemelijk bewijs is voor grove mensenrechtenschendingen. Andere samenwerkingen worden beoordeeld op onder andere de onafhankelijkheid van de partner, het risico op betrokkenheid bij schendingen en de impact van het project.  

  Informatie over projecten die gefinancierd worden via bijvoorbeeld Erasmus+ of Horizon Europe is te vinden op publieke platforms zoals en . Informatie over individuele VU-brede samenwerkingen wordt niet gedeeld vanwege privacy en veiligheid van betrokken medewerkers. 

• Hoe ziet de adviescommissie en de werkwijze eruit? 

  De adviescommissie wordt gevormd uit medewerkers van de VU met zowel wetenschappelijke als niet-wetenschappelijke achtergronden. De leden beschikken over expertise op het gebied van internationaal recht en mensenrechten, ethiek, internationale samenwerking en juridische zaken. Bij onderwijsvraagstukken wordt aanvullend een student geraadpleegd om het perspectief van studenten mee te nemen in de beoordeling. De commissie geeft advies over samenwerkingen waarbij sprake is van verhoogde risico’s, of wanneer er vragen zijn over de toepassing van het toetsingskader. De toetsing gebeurt op basis van het vier-ogenprincipe, en in nauwe samenwerking tussen wetenschappelijke en beleidsmatige deskundigheid.   

  Vanaf september 2025 is de commissie actief. In aanloop daarnaartoe worden de leden benoemd en worden binnen de faculteiten decentrale contactpersonen opgeleid om collega’s te ondersteunen bij de toepassing van het kader. het stroomschema voor een overzicht van de werkwijze.

• Wat als het besluit is te stoppen met een samenwerking?  

  Indien de initiator in overleg met de faculteit tot de conclusie komt dat een samenwerking veel risico’s heeft, of als de adviescommissie een negatief advies geeft, dan wordt contact opgenomen met de samenwerkingspartner om de zorgen te bespreken. Als uit dit gesprek aanvullende informatie beschikbaar komt, dan wordt bekeken of dit de situatie verandert. Zo niet, dan wordt samen met de direct betrokkenen besproken wat de gevolgen zijn: het niet starten van een samenwerking, of het beëindigen van een lopende samenwerking. In het tweede geval zal passende ondersteuning gegeven worden aan de VU-betrokkene(n) om met de gevolgen om te gaan. 

• Worden de beoordeelde samenwerkingen openbaar gemaakt?

  De adviezen van de toetsingscommissie worden niet openbaar gemaakt. Dit is een bewuste keuze; om onze onderzoekers en medewerkers te beschermen tegen persoonlijke aanvallen of druk, bijvoorbeeld via het online verspreiden van hun gegevens. Binnen de universiteit is er ruimte om het gesprek over toetsingen en besluiten te voeren via de daarvoor bedoelde structuren, zoals medezeggenschap en facultaire overleggen. Zo waarborgen we zowel transparantie als veiligheid.

• (Hoe) kan ik feedback leveren op het kader? 

  eb je vragen, opmerkingen of suggesties? Mail dan naar FrameworkIC@vu.nl. We bekijken alle reacties en nemen bruikbare input mee bij eventuele toekomstige aanpassingen van het kader.