Inhoud leergang
Veel overheids- en non-profit organisaties gebruiken het Three Lines Model voor de inrichting van het financieel beheer, IT en cybersecuritybeheer, vastgoedbeheer en risicomanagement. Met de goede punten van het 'oude' Three Lines of Defense (3LoD) model en het Three Lines Model (3LM) is een nieuw model voor de overheids- en non-profit sector (3LMO) ontwikkeld door Tjerk Budding (het Zijlstra Center, VU) en Robert ’t Hart (NARIS). Dit model doet meer recht aan de praktijk van de Nederlandse overheids- en non-profit sector.
In het nieuwe Three Lines model (3LMO) voor overheids- en non-profit organisaties, staan maatschappelijke waardecreatie, het werken vanuit vertrouwen en duidelijkheid over rollen en verwachtingen centraal. De grote uitdaging voor mensen in de tweede en derde lijn: hoe kan je dat in de praktijk waarmaken?
Om te beginnen vraagt het uitgangspunt ‘focus op maatschappelijke waardecreatie’ dat mensen in de tweede en derde lijn kennis, begrip en ervating op doen wat er nodig is om als organisatie maatschappelijke waarde te creëren. Dit doen we aan de hand van de drie belangrijkste perspectieven die daar bij spelen: het burgerperspectief, het professionele perspectief (van de frontlinie) en het bedrijfsvoeringsperspectief. Daarbij starten we met het burgerperspectief: wat is voor hen maatschappelijke waardecreatie en hoe kunnen maatschappelijke organisaties en burgers hier in co-creatie aan werken? Vervolgens richten we ons op het professionele perspectief: wat zijn hun verwachtingen en beelden over goede dienstverlening en maatschappelijke waardecreatie? Ten slotte kijken we vanuit het perspectief van bedrijfsvoering en overige ondersteunende diensten. Ook wat daar gebeurt dient immers gericht te zijn op maatschappelijke waardecreatie en samenwerken vanuit vertrouwen, waarbij tegelijkertijd checks-and-balances adequaat ingericht moeten zijn. Welke andere manieren van control, audit of evaluatie zijn er die explicieter het leren van de mensen in het primaire proces ondersteunen? Hoe kan je de benodigde afstemming en het rolbesef vormgeven binnen de verschillende lijnen en tussen primair proces en ondersteunende processen?
Het tweede uitgangspunt ‘werken vanuit vertrouwen’ kan goed gecombineerd worden met het eerste uitgangspunt, maar vergt wel dat mensen in alle lijnen relevante aannames expliciet maken en bereid zijn om die wellicht aan te passen. Vertrouwen en beheersing/control/verantwoording hoeven namelijk niet altijd elkaars substituten te zijn. Substituut zijn houdt in dat als je vertrouwt mag je niet/minder beheersen en als je beheerst/verantwoording vraagt, vertrouw je niet. Vertrouwen en beheersing kunnen elkaar, onder voorwaarden, ondersteunen en versterken. Dit vraagt wel dat we de aanname loslaten dat vertrouwen niks doen, loslaten en op je handen zitten is. En zo zijn er nog een aantal aannames waar we in de leergang uitgebreid bij stil zullen staan.
Deze leergang is bedoeld voor iedereen die op senior niveau in de tweede of derde lijn werkt in overheids- of non-profitorganisaties (of intensief met deze lijnen samenwerkt). De beoogde deelnemer wil haar/zijn kennis, inzichten en vaardigheden verdiepen en ontwikkelen om maatschappelijke waardecreatie op een verantwoorde wijze, met ‘passend’ risicomanagement, in hun eigen organisatie te gaan invoeren (of verder ontwikkelen). En wil graag het werken vanuit vertrouwen stimuleren binnen de eigen organisatie.
Leerdoelen
In deze leergang gaan wij langs verschillende leerlijnen werken aan vier leerdoelen. Na deze leergang heeft de deelnemer
- Wetenschappelijke kennis en inzichten opgedaan over
- het nieuwe Three Lines Model voor overheids- en non-profitorganisaties en de rollen en verantwoordelijkheden;
- maatschappelijke waardecreatie vanuit verschillende perspectieven; en
- werken vanuit vertrouwen.
- Kennis en inzichten vanuit de praktijk opgedaan over
- maatschappelijke waardecreatie; en
- werken vanuit vertrouwen.
- Ervaringsgericht geleerd en vaardigheden ontwikkeld hoe je
- zelf meer kunt werken om maatschappelijke waardecreatie én risicobeheersing te combineren en te werken vanuit vertrouwen; en
- anderen kan uitnodigen om mee te gaan in werken vanuit vertrouwen.
- Handvatten aangereikt gekregen om de opgedane inzichten toe te passen in de eigen praktijk.
Inhoud van de bijeenkomsten
De leergang Het nieuwe Three Lines Model: waardecreatie vanuit vertrouwen bestaat uit zes bijeenkomsten in de middag en vroege avond (van 14-20 uur).
Docenten zijn zowel wetenschappers die goed de vertaling naar de praktijk kunnen maken, als praktijkexperts die hun ervaringen met maatschappelijke waardecreatie en werken vanuit vertrouwen komen delen.
Na afloop ontvang je een certificaat van de Ä¢¹½ÊÓƵ. .
Programma 2026
Bijeenkomst 1 – 4 februari 2026
Introductie van het nieuwe three lines model en multiperspectief benadering
Docenten: Tjerk Budding en Frédérique Six
Na kennismaken met elkaar gaan wij dieper in op het nieuwe Three Lines model voor de overheids- en non-profit sector (3LMO) en staan wij stil bij de drie uitgangspunten van het nieuwe model: duidelijke rollen en verantwoordelijkheden, maatschappelijke waardecreatie en werken vanuit vertrouwen. We gaan met elkaar na wat de implicaties van deze uitgangspunten zijn en vanuit welke perspectieven hiernaar gekeken kan worden. Bij elk van de uitgangspunten horen oefeningen om te verkennen wat dit in de eigen praktijk betekent. Aan het einde van de bijeenkomst wordt besproken wat deelnemers na de bijeenkomst in hun eigen organisatie kunnen doen om het geleerde toe te passen.
Bijeenkomst 2 – 4 maart 2026
Werken vanuit vertrouwen
Docenten: Frédérique Six en Lonneke Korenromp
Tijdens deze bijeenkomst staan de voorwaarden centraal die nodig zijn om vertrouwen en beheersing elkaar te laten versterken. Hierdoor kan werken vanuit vertrouwen samen gaan met verantwoording over de kwaliteit van de dienstverlening en maatschappelijke waardecreatie en ook samengaan met risicobeheersing. Dit vraagt om een andere manier van werken en kijken naar werkprocessen in de verschillende lijnen. In dat veranderproces is het belangrijk om stil te staan bij de bewuste en onbewuste aannames die we dagelijks maken. We ontdekken door interactieve oefeningen hoe we door onze aannames te herkennen en onderzoeken, een meer open en constructieve werksfeer kunnen creëren. We kijken terug en blikken vooruit hoe het toepassen in de praktijk gaat.
Bijeenkomst 3 – 1 april 2026
Het burgerperspectief
Docenten: Frédérique Six, Lonneke Korenromp en gastdocenten uit praktijk
In deze bijeenkomst verdiepen we ons in hoe burgers de dienstverlening van overheids- en non-profitorganisaties ervaren. Hoe kijken zij naar maatschappelijke waardecreatie en wat zijn hun verwachtingen? Hierbij bespreken we ook de samenwerking tussen organisaties en burgers (co-creatie). We doen dit door kennis te nemen en te reflecteren op zowel wetenschappelijke inzichten als praktijkervaringen. ‘s Avonds oefenen we met dialoog (vragen stellen en luisteren). We kijken terug en blikken vooruit hoe het toepassen in de praktijk gaat.
Bijeenkomst 4 – 15 april 2026
Het professionele perspectief
Docenten: Frédérique Six, Lonneke Korenromp en gastdocenten uit praktijk
In dit college verdiepen we ons in het perspectief van professionals die de publieke dienstverlening daadwerkelijk vorm geven in relatie met de burger. Hoe kijken zij naar maatschappelijke waardecreatie en wat zijn hun verwachtingen? Hoe kan werken vanuit vertrouwen met autonomie voor professionals in de frontlinie gecombineerd worden met een verantwoorde bedrijfsvoering? We doen dit door kennis te nemen en te reflecteren op zowel wetenschappelijke inzichten als praktijkervaringen. ‘s Avonds oefenen we met het horen van alle perspectieven. We kijken terug en blikken vooruit hoe het toepassen in de praktijk gaat.
Bijeenkomst 5 – 13 mei 2026
Het bedrijfsvoering perspectief
Docenten: Robert ’t Hart e.a.
Binnen het bedrijfsvoering perspectief kijken we naar nieuwe inzichten om de control-, audit- en evaluatieprocessen meer te richten op het ondersteunen van leren en verbeteren van de maatschappelijke waardecreatie en minder op het uitbannen van zoveel mogelijk risico. Hoe kan je daar een verantwoorde balans in vinden? Tevens staan we stil bij de uitdagingen om de gevraagde afstemming tussen de drie lijnen zo goed mogelijk vorm te geven. We kijken terug en blikken vooruit hoe het toepassen in de praktijk gaat.
Bijeenkomst 6 – 3 juni 2026
Recapitulatie: waar staan wij en hoe nu verder?
Docenten: Tjerk Budding en Frédérique Six
In deze afsluitende bijeenkomst kijken we terug en vooruit naar de hele leergang. Wat weten we over hoe je aan maatschappelijke waardecreatie kan werken? Hoe kan je de besproken perspectieven bij elkaar brengen? Wat is belangrijk als je als organisatie vanuit vertrouwen wil werken aan de maatschappelijke opgaven? Hoe maak je goede afspraken over de rollen en verantwoordelijkheden in en tussen de drie lijnen?
